Bouwhistorisch  onderzoek

Verplicht onderzoek

Van de mensen die met bouwhistorie in aanraking komen, krijgt het overgrote deel hiermee te maken via een wettelijke bepaling.
U bent eigenaar van een monument, een architect, een projectontwikkelaar of aannemer en van plan om enige wijzigingen in dat monument aan te brengen? Dan krijgt u bij veel gemeenten te maken met een voorafgaand, verplicht bouwhistorisch onderzoek.

Zo’n verplicht onderzoek maakt deel uit van de bouwvergunning en de gemeente zal u hierover inlichten en hun eisen aan u duidelijk maken. Vervolgens komt u met dit eisenpakket aan bij de bouwhistoricus.

Niet-verplicht onderzoek

Daarnaast is het uiteraard ook gewoon mogelijk dat u een onderzoek wil laten uitvoeren omdat u
geïnteresseerd bent in de ontstaansgeschiedenis van uw pand.

De ervaring leert echter dat in de loop van het onderzoek verplichting en interesse verstrengeld raken; veel gebouwen hebben een rijke geschiedenis, en een bouwhistorisch onderzoek levert regelmatig boeiende resultaten op die een verrijking zijn voor uw pand en uw woonbeleving.

En uiteraard helpt een interessante geschiedenis bij de verkoop van uw gebouw!

Werkwijze

Verschillende soorten onderzoek

In Nederland worden verschillende soorten bouwhistorisch onderzoek gehanteerd, die elk hun specifieke werkwijze en omvang hebben.
Deze worden toegelicht in de Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).

In de praktijk komt dit er meestal op neer dat u met uw wensen of, in het geval van een verplicht gestelde onderzoek, met de eisen van de gemeente naar de bouwhistoricus stapt.
Aan de hand van deze eisen, uw (ver-)bouwplannen en zo mogelijk een voorafgaand bezoek aan het pand, wordt in onderling overleg een plan van aanpak en een offerte opgesteld.

Start van het onderzoek

Vervolgens wordt het onderzoek in het pand zelf ingepland. Dit duurt vaak een dag, maar hangt uiteraard af van de grootte van het pand, de hoeveelheid aanwezig historische bouwmateriaal en de aard van het onderzoek.
Daarbij worden gekeken naar resten van oude constructieve elementen, zoals balklagen of bouwmuren, maar ook naar resten historische interieurafwerkingen, zoals behang- of verflagen, stucplafonds, vloerbedekkingen etc. etc.; eigenlijk alles wat van belang is om een goed inzicht in de ontstaangeschiedenis van uw pand te krijgen wordt in het onderzoek meegenomen.
Naast het onderzoek in het pand zelf is er meestal een begeleidend archiefonderzoek noodzakelijk om de historische bouwrestanten goed te kunnen duiden.
Hierbij wordt doorgaans geen compleet bewoners- of gebruikersoverzicht gemaakt, maar wordt hoofdzakelijk ingezoomd op die gegevens die licht werpen op de ontstaansgeschiedenis van het pand.
Men kan hierbij bijvoorbeeld aan oude foto’s, bouwtekeningen of -vergunningen denken.

Rapport

Uiteindelijk worden alle verzamelde gegevens verwerkt in een bouwhistorisch rapport. Zo’n rapport is digitaal, in PDF-formaat.
Dit gebeurt niet alleen om papier te sparen, maar ook omdat de meeste instanties tegenwoordig vrijwel alleen nog maar met digitale documenten werken.

In het rapport komen – naast een inleiding en een weergave van de onderzoekslocatie – de resultaten van het archiefonderzoek en het onderzoek in het pand te staan.
In het geval van een onderzoek in het kader van een bouwvergunning volgt daarna ook een zogenaamde waardestelling, waarbij de monumentale waarden van de aangetroffen bouwmassa wordt beschreven en in een eenvoudige plattegrond via een kleurensysteem wordt weergegeven.

Dit rapport wordt eerst naar de klant gestuurd, en wordt vervolgens door de klant bij de gemeente ingediend.
De bouwhistoricus is een onafhankelijke partij die tussen de eigenaar en de gemeente instaat.

De bouwhistoricus werkt niet voor de eigenaar of de gemeente, maar staat in dienst van het gebouw!